Οδοιπορικό σε παραμυθένια κάστρα στο Τυρόλο και τη Βαυαρία και γνωριμία με τις σκοτεινές Χριστουγεννιάτικες παραδόσεις των Άλπεων...

(click here for the version in English)

Περίοδος των Χριστουγέννων. Σε πόλεις και χωριά, οι παραδοσιακές αγορές έχουν στηθεί εδώ και βδομάδες και όσο πλησιάζουν οι μέρες των εορτών, συγκεντρώνουν όλο και περισσότερους επισκέπτες. ...Λαμπερά φώτα, πολύχρωμα στολίδια, πάγκοι φορτωμένοι με τοπικά προϊόντα, γιορτινές μελωδίες από τα μεγάφωνα ιστορικών κτιρίων... Ένα πραγματικό πανηγύρι στήνεται γύρω απ' την ψηλή επιβλητική σιλουέτα του διακοσμημένου με φώτα, μπάλες και άλλα στολίδια, παραδοσιακού ελάτου... Κάποια στιγμή κάνει την εμφάνισή της κι η γνωστή φιγούρα του πολυλατρεμένου απ' τα παιδιά, Άη-Βασίλη, ή Σάντα Κλάους (ή St.Nikolaus) όπως είναι γνωστός αλλού στο εξωτερικό.
Μαζί της, σε κάποιες τουλάχιστον (Αλπικές κυρίως) περιοχές της Ευρώπης, κι εκείνη του σκοτεινού ακολούθου του, του τρομερού "Κράμπους" (από την παλιά Γερμανική λέξη 'krampen' = γαμψό νύχι), η τρομακτική μορφή του οποίου τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και περισσότερο γνωστή στον ευρύτερο κόσμο, μέσα από δημοσιεύματα παλαιών καρτ-ποστάλ και νεώτερων φωτογραφιών σε σελίδες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των διαφόρων blogs, αλλά κι από ταινίες τρόμου (συνήθως όχι ιδιαίτερα υψηλού προϋπολογισμού) που, βρίσκοντας γόνιμο έδαφος, έσπευσαν να εκμεταλλευτούν την εικόνα του Αλπικού "μπαμπούλα" με την διαβολική όψη...

Αλλά αυτές ακριβώς οι παραδόσεις ήταν που τράβηξαν και το δικό μας ενδιαφέρον, και φέτος αποφασίσαμε να μην αρκεστούμε στις φωτογραφίες από τα σχετικά εθιμοτυπικά δρώμενα που βλέπουμε να δημοσιεύονται κάθε χρόνο τέτοια εποχή, αλλά να βρεθούμε οι ίδιοι εκεί και αυτή τη φορά να ζήσουμε τα σχετικά έθιμα από κοντά. Αυτό ήταν που στις αρχές του Δεκέμβρη μας οδήγησε να διασχίζουμε τις Άλπεις με προορισμό το Αυστριακό Τυρόλο, μια από τις περιοχές όπου τα παγανιστικά αυτά έθιμα παραμένουν εδώ και πολλούς αιώνες ζωντανά, αφού παρά τις επίμονες προσπάθειες της Καθολικής εκκλησίας στο παρελθόν να τα απαγορέψει και να τα διακόψει, τον 17ο αιώνα κατάφεραν να ενσωματωθούν με τα έθιμα της εορτής του Αγίου Νικολάου...

Η πεντάωρη διαδρομή με το τρένο από την πρωτεύουσα της Εμίλια Ρομάνια, Μπολόνια, ήταν ιδιαίτερα ευχάριστη, το τοπίο στα φαράγγια ανάμεσα στις Άλπεις εντυπωσιακό, το ίδιο και η θέα των όμορφων μεσαιωνικών ορεινών χωριών του Νοτίου Τυρόλου (Alto Adige), που κάποτε ανήκαν στην Αυστρία, αλλά από το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου έχουν προσαρτηθεί στην Ιταλία. Σε πολλά από αυτά θα άξιζε κάποια μικρή ή μεγαλύτερη στάση, αν είχαμε περισσότερο χρόνο στη διάθεσή μας - μια υπόσχεση που έμεινε για κάποιο μελλοντικό ταξίδι, ίσως την επόμενη φορά με αυτόκινητο.

Από το Μπολζάνο, είδαμε τις ασπρισμένες ράχες των διάσημων Δολομιτών, και όσο συνεχίζαμε την ανάβαση στις Άλπεις, το τοπίο να αποκτά όλο και περισσότερες πινελιές άσπρου, μέχρι που φτάνοντας στο πέρασμα του Μπρενέρο και τα σύνορα με την Αυστρία, τα πάντα γύρω μας είχαν καλυφθεί από ένα παχύ ολόλευκο πέπλο... 

Λίγη ώρα αργότερα είμασταν στο Ίνσμπρουκ, την πρωτεύουσα του Τυρόλου, όπου είχαμε κανονίσει να μείνουμε το πρώτο από τα δύο βράδια που θα περνούσαμε στην περιοχή.

Η αλήθεια είναι πως ο χρόνος μας ήταν αρκετά μετρημένος και είχαμε προγραμματίσει να τον εκμεταλλευτούμε στο έπακρο. Αφήσαμε τις αποσκευές μας σ' ένα απ' τα πιο ιστορικά ξενοδοχεία της πόλης, που φιλοξενεί επισκέπτες εδώ και μισή περίπου χιλιετία, και κάτω από τις λεπτές νιφάδες χιονιού που συνέχιζαν να πέφτουν απαλά, ακολουθήσαμε τον δρόμο μέχρι τη Μεσαιωνική πύλη και τον πεζόδρομο που λίγες δεκάδες μέτρα μετά οδηγούσε στην "Χρυσή Στέγη"...

Βέβαια γνωρίζαμε ήδη ότι λίγη ώρα μετά, ανάμεσα στις εκδηλώσεις που είχαν προγραμματιστεί στο κέντρο της παλιάς πόλης, θα ήταν και η εμφάνιση του St. Nikolaus και της ακολουθίας του από Κράμπους... Και ήδη φτάνοντας στον πεζόδρομο, ακούσαμε τον χαρακτηριστικό ήχο από τις κουδούνες που κρέμονταν από τους σκοτεινούς κερασφόρους ακόλουθους, (ένας ήχος που δε μας ήταν άγνωστος, αφού παραδοσιακούς "κουδουνάδες" έχουμε και σε περιοχές της Ελλάδας), καθώς εκείνοι έτρεχαν χοροπηδώντας απειλητικά ανάμεσα στο πλήθος, αναζητώντας ίσως κάποιο "άτακτο" παιδί (ή και ενήλικα) να τιμωρήσουν με τις βέργες και τα μαστίγια από αλογότριχες ή αγελαδότριχες που κρατούσαν...

Παραδοσιακός Κράμπους

Σε λιγότερο τουριστικές εκδηλώσεις, όπως εκείνες που γίνονται πιο έξω, στα γύρω χωριά, το 'krampuslauf' μπορεί να γίνει μια πραγματικά τρομακτική και αγχώδης εμπειρία, αφού οι νεαροί που συνήθως ενδύονται τα τρομακτικά κουστούμια, μπαίνοντας για τα καλά στο ρόλο τους (με τη βοήθεια ίσως και του αλκοόλ που ρέει αστείρευτα στις φλέβες τόσο των ίδιων, όσο και των θεατών), κάποιες φορές επιδεικνύουν ιδιαίτερο ζήλο στο να...τις βρέχουν κανονικά σε υποψιασμένους και μερικές φορές, ανυποψίαστους θεατές. Συνήθως σημαδεύουν στα πόδια, αλλά το τσούξιμο μπορεί να γίνει αρκετά επώδυνο, ειδικά όταν περάσει η επίδραση του κρύου, αφήνοντας για αρκετές μέρες σημάδια της τιμωρίας του σκοτεινού alter-ego του Αη Βασίλη/Νικόλα (St. Nikolaus)... Τις περισσότερες φορές εκείνοι που στοχοποιούνται από έναν η περισσότερους Κράμπους συμμετέχουν συναινετικά στο παιχνίδι, αφού η προσπάθειά τους να τρέξουν και να ξεφύγουν από την απειλή της διαβολικής μορφής που ορμάει κατά πάνω τους, σίγουρα ανεβάζει την αδρεναλίνη στα ύψη (-κάτι ανάλογο, αν και συνήθως σε χαμηλότερο βαθμό επικινδυνότητας -και μάλλον ανοησίας- με το έθιμο του κυνηγητού από ταύρους στην Ισπανική Παμπλόνα)

Στην προκειμένη περίπτωση πάντως, μια και η εκδοχή ήταν πιο τουριστική και φιλική προς οικογένειες, η συμπεριφορά των δαιμόνιων Κράμπους ήταν αρκετά πιο συγκρατημένη, και τα αναμνηστικά που άφησαν στον κόσμο νομίζω πως εξαντλήθηκαν κυρίως στις φωτογραφίες που πολλοί έσπευδαν να βγάλουν μαζί τους...

Για την επόμενη ώρα, η πορεία της 'κραμποπομπής' συνεχίστηκε από τη Χρυσή Στέγη ως την άκρη της Χριστουγεννιάτικης αγοράς, ενώ κάποια στιγμή στην ομάδα τους προστέθηκαν και μικρότεροι "σατανάδες" με εξίσου τρομακτικές ψεύτικες γκριμάτσες, και όλοι μαζί επιδόθηκαν για λίγο σε έναν χαοτικό χορό, προτού καταλήξουν να καθίσουν σε έναν κύκλο στην άκρη της αγοράς, και μετά από μια αναφορά στο έθιμο και την ομάδα του Ανατολικού Τυρόλου από τα μεγάφωνα, βγάλουν τις μάσκες και αποκαλύψουν το ανθρώπινο πρόσωπό τους...

 Σιγά σιγά, το πλήθος άρχισε να αραιώνει και οι πάγκοι στην υπαίθρια αγορά ο ένας μετά τον άλλο να μαζεύονται για τη νύχτα, εκτός από εκείνους που πουλούσαν "γκλούβαϊν"(gluhwein), το παραδοσιακό ζεστό κόκκινο κρασί με μπαχαρικά, το οποίο φυσικά τιμήσαμε αρκετές φορές, μια και ήταν το καλύτερο αντίδοτο για το κρύο. 

Το επόμενο πρωί είδαμε από το παράθυρο του ξενοδοχείου μια σύντομη εικόνα απ' την όμορφη πόλη με τις στέγες των σπιτιών ακόμα σκεπασμένες με χιόνι, κι έπειτα από ένα γρήγορο πρωινό, αναχωρήσαμε με το αυτοκίνητο που είχαμε κανονίσει να μας μεταφέρει στη γειτονική Βαυαρία και το θρυλικό "κάστρο των παραμυθιών" Νοϊσβάνσταϊν - εκείνο απ' το οποίο ο Ντίσνεϋ εμπνεύστηκε το κάστρο της Ωραίας Κοιμωμένης. Στο δρόμο περάσαμε κι από άλλα όμορφα κάστρα και όλη η λευκοντυμένη διαδρομή ανάμεσα στα επιβλητικά Αλπικά βουνά της Αυστρίας και της Γερμανίας ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακή.

Η Αλπική βουνοκορφή Zugspitze (2.962 m) , η ψηλότερη της Γερμανίας

Και συνεχίστηκε έτσι και αφού περάσαμε τα σύνορα με τη Γερμανία και φτάσαμε στα πρώτα Βαυαρικά χωριά, όπως το παραδοσιακό Φούσεν (Fussen), όπου αργότερα θα είχαμε την ευκαιρία να περιηγηθούμε στα πλακόστρωτα στενά του...

Το κάστρο του Fussen

Από το σημείο αυτό, ο διάσημος "Ρομαντικός δρόμος" ("Romantische strasse"), που ακολουθήσαμε για λίγο, πολύ σύντομα μας οδήγησε στο χωριό Σβάνγκαου (Schwangau), όπου βρίσκονται τα βασιλικά κάστρα του Χοενσβάνγκαου (Hohenschwangau) και του Νοϊσβάνσταϊν (Neuschwanstein). 

Το κάστρο Hohenschwangau

Το Χοενσβάνγκαου είναι πολύ παλαιότερο κάστρο, με αναφορές σ' αυτό από τον 12ο αιώνα, οπότε φέρεται ως έδρα των Ιπποτών του Σβάνγκαου. Ανακατασκευάστηκε από τον πατέρα του Λουδοβίκου Β', Μαξιμιλιανό Β' του Οίκου των Βίττελσμπαχ (και μεγαλύτερου αδερφού του Βασιλιά της Ελλάδας, ΄Οθωνα), που διατήρησε το γοτθικό του ρυθμό, επεκτείνοντάς το, ακολουθώντας πάντα τα πρότυπα του μεσαιωνικού κάστρου -το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως πρωτότυπο και κατά τον σχεδιασμό του, μικρότερου βέβαια σε κλίμακα, Πύργου της Βασιλίσσης Αμαλίας στην Αθήνα... 

Ο Πύργος της Βασιλίσσης Αμαλίας, στο Ίλιον.

Εκεί ο Λουδοβίκος πέρασε μεγάλο μέρος της νεαρής και εφηβικής του ηλικίας, ενώ αργότερα, όταν στέφθηκε βασιλιάς της Βαυαρίας, ξεκίνησε την κατασκευή ενός αριθμού από επιβλητικά παλάτια, κι ανάμεσά τους βέβαια το πολυ-φωτογραφημένο Νοϊσβάνσταϊν, για το οποίο φθάνουν εδώ οι περισσότεροι επισκέπτες.

Η πρώτη εικόνα του κάστρου ήταν πραγματική επιβλητική, με τα χιονισμένα έλατα στο λόφο γύρω του να του δίνουν μια ακόμη πιο παραμυθένια διάσταση...  

Το παλάτι Neuschwanstein ανάμεσα στα χιονισμένα έλατα, στο λόφο πάνω απ' το Σβάνγκαου

Ανεβήκαμε τον φιδογυριστό δρόμο στο λόφο μέχρι το κάστρο με την παραδοσιακή άμαξα που μεταφέρει τους επισκέπτες, και διανύοντας τα τελευταία μέτρα του ανηφορικού δρόμου με τα πόδια, φτάσαμε στην είσοδο λίγα λεπτά πριν την προγραμματισμένη ξενάγησή μας. 

Δυστυχώς δεν επιτρεπόταν η φωτογράφηση μέσα στο χώρο του κάστρου, κι έτσι είναι δύσκολο να μεταφέρουμε την πραγματική έκταση της πολυτέλειας και της λεπτομέρειας με την οποία σύμφωνα με τις οδηγίες του Λουδοβίκου, φιλοτεχνήθηκαν οι διάφορες αίθουσες, καταφέρνοντας να ταιριάξουν διαφορετικούς αρχιτεκτονικούς ρυθμούς, δένοντας στοιχεία όπως το γοτθικό με το βυζαντινό. Κάθε μια από τις αίθουσες είναι αφιερωμένη θεματικά σε έναν θρύλο, που ο Λουδοβίκος φαίνεται να γνώρισε κυρίως μέσα απ' τα έργα του προσωπικού του φίλου, Βάγκνερ, τον οποίο θαύμαζε ιδιαίτερα, με κάποιους απ' τους χαρακτήρες αυτών των θρύλων άλλωστε ένιωθε να ταυτίζεται ο εκκεντρικός βασιλιάς. Αποκορύφωση, ένα δωμάτιο που έχει μετατραπεί ολόκληρο σε τεχνητό σπήλαιο για να θυμίζει τον μεσαιωνικό θρύλο του Τανχάουζερ...

Μετά το τέλος της σχετικά σύντομης (ημίωρης) ξενάγησης, καθίσαμε στο εστιατόριο του κάστρου όπου δοκιμάσαμε μια εξαιρετική ζεστή σούπα, έχοντας μια πανοραμική θέα όλης της περιοχής... 

Πανοραμική θέα από τον πύργο του κάστρου Neuschwanstein

Θέα από το Κάστρο προς το Φαράγγι. Διακρίνεται η σπηλιά που, όπως έγραφε κάποτε ο Λουδοβίκος στον Βάγκνερ, του έφερνε στο νου τον θρύλο του Τανχάουζερ...

Ο Λουδοβίκος για κακή του τύχη δεν πρόλαβε να ζήσει σ' αυτό το κάστρο. Στις 13 Ιουνίου του 1866, βρέθηκε νεκρός στα νερά της λίμνης Στάρνμπεργκερ, δίπλα στο κάστρο Μπεργκ, όπου είχε μεταφερθεί μια μέρα νωρίτερα έχοντας κατηγορηθεί ως πάσχων από παράνοια, κάτι που σήμαινε πως θα ήταν ανίκανος να κυβερνήσει, (μαζί του βρέθηκε και το σώμα του ψυχιάτρου που είχε βεβαιώσει την πάθηση), κι έτσι δεν πρόλαβε να δει το έργο του ολοκληρωμένο... Παρόλα αυτά, νομίζω πως κατάφερε να αποτυπώσει ένα σημαντικό μέρος των ιδεών και της ιδιαίτερης ψυχοσύνθεσής του σ' αυτό το εκπληκτικό παλάτι, που από την εποχή που άνοιξε τις πόρτες του στο κοινό λίγες μόλις βδομάδες μετά τον θάνατο του, δεν έχει σταματήσει να προσελκύει πλήθη επισκεπτών που έρχονται κάθε εποχή απ' όλα τα μέρη της γης για να το θαυμάσουν. Θα μπορούσα εύκολα λοιπόν να φανταστώ τη σκιά του "Τρελού Βασιλιά" να περιφέρεται τις νύχτες στα δωμάτια του Νοϊσβάνσταϊν, έναν χώρο όπου έχει διατηρηθεί διαχρονικά ζωντανό ένα τόσο μεγάλο κομμάτι του εαυτού του...

Κάστρο Neuschwanstein

Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά αν ο Λουδοβίκος υπήρξε στ' αλήθεια "τρελός", ή ήταν απλά και μόνο το θύμα κάποιας πολιτικής σκευωρίας... Υποστηρίζεται πως τόσο ο ίδιος, όσο και ο μικρότερος αδερφός του, 'Οθωνας, που τον διαδέχτηκε, είχαν διανοητικά προβλήματα. Όμως στην Ιστορία δεν ήταν λίγοι οι μονάρχες που  χαρακτηρίζονταν από την εκκεντρικότητά τους. Κι αυτό ήταν κάτι που θα είχαμε την ευκαιρία να το διαπιστώσουμε ξανά κατά την επιστροφή μας, κάνοντας μια τελευταία στάση στο Ίνσμπρουκ, στο Κάστρο Άμπρας (Schloss Ambras).

Το κάστρο Άμπρας, στα προάστια του Ίνσμπρουκ

Είχαμε κάτι παραπάνω από μισή ώρα στη διάθεσή μας μέχρι να κλείσουν οι πόρτες, αλλά αυτός ο χρόνος ήταν αρκετός για να επισκεφτούμε το κομμάτι που πραγματικά μας ενδιέφερε, την Αίθουσα Τέχνης και Περιέργων εκθεμάτων ("Chamber of Art and Curiosities") του Αρχιδούκα της Αυστρίας, Φερδινάνδου Β΄, που στεγαζόταν σε μια Πτέρυγα του κάστρου. Τέτοια δωμάτια (Cabinets of Curiosities ή Cabinets of Wonder -Kunstkabinett, ή Wunderkamer, στα Γερμανικά-) ήταν συνηθισμένα την εποχή της Αναγέννησης. Φιλοξενούσαν εγκυκλοπαιδικές συλλογές αντικειμένων που μέχρι εκείνη την εποχή δεν μπορούσαν να ενταχθούν σε σαφή όρια με τα οποία θα ταξινομούνταν σε συγκεκριμένες κατηγορίες. 

Ένας Γίγαντας στην υπηρεσία του Αρχιδούκα...

Η κατασκευή τον 16ο αιώνα του μουσείου που χρειάστηκε για να στεγάσει τις συλλογές του Φερδινάνδου, καθιστά το κάστρο Άμπρας ίσως το παλαιότερο Μουσείο στον κόσμο. Όσο για τα εκθέματα...; Ανάμεσά τους, το παλαιότερο γνωστό πορτραίτο του Βλαντ του Ανασκαλοπητή (Vlad III Tepes) -με τον οποίο βέβαια είχαμε ασχοληθεί εκτενώς σε παλαιότερες εξορμησεις μας στη Ρουμανία- 

Το πορτραίτο του Vlad Tepes

αλλά και εκείνο του Πέτρου Γκονσάλβου (Petrus Gonzalvus), ενός άνδρα από την Τενερίφη, που τόσο ο ίδιος, όσο και η οικογένειά του έπασχαν από υπερτρίχωση ή "σύνδρομο του λυκανθρώπου", από το 1933, χάρη στο συγκεκριμένο έργο, επίσης γνωστό και ως "σύνδρομο Άμπρας"... 

Το πορτραίτο του Petrus Gonzalvus, που έδωσε την ονομασία στο Σύνδρομο Ambras

Η αίθουσα περιελάμβανε και πολλά άλλα ιδιαίτερα και εξαιρετικά ασυνήθιστα (και όχι μόνο για την εποχή τους) αντικείμενα... Ένα αγαλματίδιο με τον Χάροντα με τη μορφή σκελετού, οπλισμένο με τόξο και βέλη για να σημαδεύει τα θύματά του, πολυσύνθετες κατασκευές από κοράλια, ταρριχευμένοι θηρευτές του ζωικού βασιλείου και της θάλασσας (κροκόδειλοι, καρχαρίες, κλπ), αγαλματίδια με παράξενα υβρίδια, πίνακες με θέματα της κλασικής μυθολογίας, και τόσα άλλα...

Θαυμάσαμε τα σπάνια αντικείμενα από κοντά και διαβάσαμε την ιστορία τους, κι ύστερα συνεχίσαμε την πορεία μας, μέχρι τη γειτονική Μεσαιωνική πόλη του Χάλλ. Εκεί είχαμε προγραμματίσει μια σύντομη στάση στην παλιά Ενοριακή Εκκλησία του Αγίου Νικολάου (St.Nikolaus), για να δούμε μια άλλη παράξενη συλλογή... Εκείνη που μετά το θάνατό του, το 1501, κληροδότησε στην εκκλησία ο Ιππότης Φλοριάν Βάλνταουφ (Florian Waldauf): έναν μεγάλο αριθμό από κεφάλια και οστά πρωτοχριστιανών μαρτύρων τα οποία, διακοσμημένα με χρυσαφένια φωτοστέφανα, λεπτά πέπλα και τοποθετημένα πάνω σε κόκκινες βελούδινες βάσεις εκτίθονται μέσα σε μια μεγάλη γυάλινη βιτρίνα ως ιερά λείψανα, στο παρεκκλήσι του ναού που έχει λάβει το όνομα του δωρητή... 

Μάλιστα και ο ίδιος ο Ιππότης, ή ό,τι έχει απομείνει απ' αυτόν, ίσως να μην χρειάστηκε να αποχωριστεί την ιερή συλλογή του ούτε μετα-θάνατον αφού, σύμφωνα με κάποιες απόψεις, πιθανόν να ανήκει σ' αυτόν ο επίσης περίτεχνα στολισμένος σκελετός που βρίσκεται ξαπλωμένος σε μια γυάλινη βιτρίνα, ανάμεσα στα λείψανα του Αγίου Κωνσταντίου και του Αγίου Αγαπητού... 

Aφήσαμε πίσω μας την μεσαιωνική εκκλησία και τον ήχο από τις παλιές καμπάνες που προσκαλούσαν τους πιστούς και συνεχίσαμε την πορεία μας βορειοανατολικά, ξεμακραίνοντας από την πόλη του Ίνσμπρουκ σε πιο εξοχικές περιοχές του Τυρόλου. Περνώντας από άλλα μικρότερα χωριά, κανα-δυό φορές είδαμε φωτιές που έκαιγαν δίπλα στον χιονισμένο δρόμο και γύρω τους διακρίναμε γνώριμες παραδοσιακές τραγοκέφαλες μορφές να επιδίδονται στους δικούς τους "σαμανικούς" χορούς. Είχε ήδη σκοτεινιάσει για τα καλά, και αν και το ρολόι έδειχνε μόλις 5.30 το απόγευμα, μας δινόταν εντύπωση πως ήταν πολύ αργότερα (ίσως ήταν και οι τόσο πολλές διαφορετικές παραστάσεις που είχαμε συλλέξει), όταν ο οδηγός μας ολοκληρώνοντας την διαδρομή που είχαμε σχεδιάσει, μας άφησε μπροστά στην εσωτερική Πύλη του Κάστρου Μάτζεν (Schloss Matzen), λίγο έξω απ' το χωριό Ράιθ (Reith im Alpbachtal), όπου θα περνούσαμε τη νύχτα...

Το κάστρο αναφέρεται από το 1167 ως ιδιοκτησία του Ιππότη του Φρουτζβέργου (Fruntzberg). Παρέμεινε στην ίδια οικογένεια μέχρι το 1468, οπότε έχοντας δεχτεί την προσθήκη σημαντικών επεκτάσεων και διατηρώντας πάντα τον γοτθικό ρυθμό, πέρασε σε άλλο ιδιοκτήτη, κι έκτοτε άλλαξε διάφορα χέρια, που κάθε φορά άφηναν και τις δικές τους παρεμβάσεις. Ανάμεσα στους τακτικούς επισκέπτες υπήρξε και ο Θεόδωρος Ρούσβελτ, που ερχόταν εδώ καλεσμένος από τον τότε ιδιοκτήτη, Ουίλιαμ Α. Μπ. Γκρόχμαν, για να κυνηγήσουν. Ολόκληρο το κάστρο έχει μια αρκετά πλούσια διακόσμηση με τρόπαια από κεφάλια άτυχων ζώων που κρέμονται στους τοίχους, ορισμένα απ' αυτά ίσως από εκείνη την εποχή... 

Από το 2008 που πέρασε στους νυν ιδιοκτήτες λειτουργεί ως μπουτίκ-ξενοδοχείο. Το υπνοδωμάτιό μας ήταν πολύ όμορφα διακοσμημένο με έπιπλα που παρέπεμπαν κι αυτά σε άλλη εποχή. Φυσικά το Κάστρο μας καλούσε να το εξερευνήσουμε, αλλά αυτό θα έπρεπε να περιμένει ακόμα λίγο... Στο κέντρο του χωριού του Reith, λίγα χιλιόμετρα απ' το σημείο που βρισκόμασταν, είχαν ήδη ξεκινήσει οι φεστιβαλικές εκδηλώσεις  του 'Perchtenlauf', που είχαμε προγραμματίσει να δούμε...

Φτάσαμε στην είσοδο του χωριού, λίγο πριν τις 7. Εκεί ήταν ήδη συγκεντρωμένο ένα μεγάλο πλήθος κόσμου, ενώ το δρόμο είχαν καταλάβει ομάδες από 'Perchten', που στην όψη δεν διαφέρουν από τον Κράμπους, αλλά τα εθιμοτυπικά που ακολουθούν είναι λίγο διαφορετικά και ίσως περισσότερο παγανιστικά. "Πέρκχτεν" ουσιαστικά λέγονται τα τρομερά πλάσματα, κάτι ανάλογο με τα δικά μας "παγανά" (καλικάντζαρους), αλλά και οι ξύλινες μάσκες που φορούν. Η ονομασία προέρχεται από τη θεότητα Perchta (ή Berchta/Bertha), η οποία εμφανίζεται με διάφορα ονόματα-παραλλαγές στη Γερμανική μυθολογία. Στις παλαιότερες ιστορίες θεωρείται πως ήταν προστάτιδα των νεκρών αβάπτιστων παιδιών, οι ψυχές των οποίων τη νύχτα την ακολουθούσαν ως φαντάσματα. Στην πορεία του χρόνου όμως, στη λαϊκή συνείδηση, οι ακόλουθοί της μετατράπηκαν σε "δαιμόνια" με αυτήν την τρομερή όψη...

 
Και την ίδια την Πέρκχτα άλλωστε, οι νεώτερες Αλπικές Παραδόσεις, τη θέλουν να περιφέρεται τις χειμωνιάτικες νύχτες στην εξοχή και, ειδικά το 12ήμερο μεταξύ των Χριστουγέννων και των Φώτων, να μπαίνει στα σπίτια των ανθρώπων. Και γνωρίζοντας αν ένα παιδί ήταν καλό ή άτακτο τη χρονιά που πέρασε, να αφήνει ένα ασημένιο νόμισμα στα παπούτσια ως επιβράβευση, ή να το τιμωρεί, σχίζοντας την κοιλιά και το στομάχι του, αδειάζοντας τα άντερα, και γεμίζοντας την τρύπα με χαλίκια και άχυρο...

Η ομάδα SEIDÄ PASS έτοιμη να ξεκινήσει την εντυπωσιακή παρέλασή της...

Στο συγκεκριμένο φεστιβάλ συμμετείχαν διάφορες ομάδες, που η κάθε μια περίμενε τη σειρά της για να παρελάσει και να παρουσιάσει το δικό της δρώμενο ('Perchtenlauf') στην μια απ' τις δύο άκρες της πλατείας... Η ομάδα SEIDÄ PASS, με την οποία είχα έρθει νωρίτερα σε επαφή για να πάρω περισσότερες πληροφορίες για τον ακριβή χώρο διεξαγωγής του φεστιβάλ -αφού τις μέρες αυτές οι ομάδες τριγυρνούν σε όλη την περιοχή από χωριό σε χωριό- αποτελούνταν από 25 μέλη: μια Μάγισσα, ή Μάγο ("Hex"), που μάλλον έχει και το ρόλο της 'Frau Perchta', με την εμφάνιση που συνήθως της αποδίδεται στο Τυρόλο (μια άσχημη, ρυτιδιασμένη γριά με γαμψή μύτη), αρκετούς Δρομείς ("Läufer") και περισσότερους Τυμπανηστές ("Tamperer"), οι οποίοι ντυμένοι σε παχουλές προβιές ή αχυροφορεσιές και με μια τραγόμορφη μάσκα με μακριά κέρατα, παρελαύνουν στους δρόμους με αργά, βαριά βήματα, κοπανώντας ρυθμικά τα παλιά ντεπόζιτα βενζίνης αυτοκινήτων που κρέμονται μπροστά τους, προσπαθώντας έτσι να τρομάξουν και να διώξουν τα Κακά Πνεύματα του Χειμώνα... 

Το έθιμο αυτό της παρέλασης των Πέρκχτεν υπάρχει τουλάχιστον απ' τον 16ο αιώνα, με τους άνδρες  να ντύνονται με τέτοιες τρομακτικές στολές και να τρέχουν από σπίτι σε σπίτι κάνοντας σαματά για να διώξουν το κακό, και ουσιαστικά αποτελεί αναπαράσταση του μυθολογικού "Άγριου Κυνηγιού" (Wild hunt) των Βόρειων παραδόσεων -ίσως η παλαιότερη ανάμνηση της Πέρκχτα που περιφέρεται τις χειμωνιάτικες νύχτες στην εξοχή, με μια ορδή φαντασμάτων να την ακολουθούν...

Το θέαμα που πρόσφεραν οι ομάδες ήταν αρκετά φαντασμαγορικό, με δυνατές τυμπανοκρουσίες, ρυθμικούς χορούς, παιχνίδια με φωτιές... Μας θύμισε αρκετά κάποια ανάλογα παραδοσιακά έθιμα που έχουμε δει και στην χώρα μας, όπως το αποκριάτικο φεστιβάλ της "Νύχτας των Στοιχειών" στην Άμφισσα -στο οποίο έχουμε βρεθεί θεατές αρκετές φορές τα προηγούμενα χρόνια. Εκεί, οι συμμετέχοντες που έχουν ντυθεί "στοιχειά" κοπανούν τενεκέδες, και κινούνται με άξονα μια τοπική παραδοσιακή ιστορία ("το στοιχειό της Χάρμαινας") αλλά η αίσθηση είναι παρόμοια σε αρκετά σημεία, οπότε και οι ρίζες των παραδόσεων πιθανόν να είναι συγγενικές...

Απολαύσαμε τον "Μαγισσοχορό" ('Hexentanz') των ομάδων, με τη συνοδεία βέβαια ζεστού κρασιού -το κρύο ήταν φυσικά τσουχτερό, με τη θερμοκρασία να έχει πέσει στους -5 /-6 βαθμούς... Κι έπειτα, εξαντλημένοι από την ολοήμερη περιήγηση στο Τυρόλο και τη Βαυαρία, μπήκαμε σ' ένα ταξί κι επιστρέψαμε στο Κάστρο. Και τι καλύτερο μέρος για να μας φιλοξενήσει μετά από μια τόσο πλούσια σε εικόνες μέρα... 

Ήμουν αρκετά κουρασμένος και μάλλον καταβεβλημένος από το κρυωματάκι που είχα ήδη αρπάξει και που είχε αρχίσει να κλείνει τον λαιμό μου, αλλά προτού πέσω για ύπνο ήταν αδύνατο να μην επιχειρήσω μια σύντομη νυχτερινή περιπολία, ακολουθώντας τους ήσυχους κι ερημικούς διαδρόμους του, που οδηγούσαν σε διάφορα δωμάτια... Σε κάποια μακρόστενη τραπεζαρία, στη βιβλιοθήκη, όπου το κεφάλι ενός ελαφιού στον τοίχο κοιτούσε με βλοσυρό βλέμμα κι έμοιαζε σχεδόν ζωντανό...

'Η, στο γοτθικό Παρεκκλήσι, που γινόταν ιδιαίτερα ατμοσφαιρικό από το φως που έπεφτε στα αγάλματα και τις τοιχογραφίες, περνώντας μέσα από το παράθυρο με τα βιτρώ...

Ακολούθησα τις σκάλες προς τα πάνω, μέχρι το μέρος του Πύργου που ήταν προσβάσιμο (-από ένα σημείο και πάνω, το κομμάτι που φιλοξενούσε το κέντρο σπα, παρέμενε τη νύχτα κλειστό).

Νωρίς το πρωί, σηκώθηκα, και κοίταξα έξω απ' το παράθυρο. Το πέπλο του χιονιού είχε σκεπάσει τα πάντα. Ντύθηκα καλά, πήρα τις φωτογραφικές μηχανές και βγήκα για πρωινό περίπατο...

Βγαίνοντας απ' την Πύλη και περπατώντας κάτω απ' το Κάστρο βρήκα ένα μονοπάτι που οδηγούσε ψηλότερα στο λόφο, στην πίσω πλευρά του. Εκεί υπήρχε ένας όμορφα διακοσμημένος κήπος, που βέβαια είχε ντυθεί στ' άσπρα. Ακολούθησα το μονοπάτι μέχρι τον μικρό λοφίσκο στην άκρη του κήπου, που κατέληγε σ' ένα στεγασμένο περίπτερο...

Απ' την άλλη πλευρά, κάτω ακριβώς απ' το Κάστρο, φαινόταν μια μικρή λίμνη, η επιφάνεια της οποίας, στο μεγαλύτερο μέρος της, έμοιαζε να 'χει παγώσει. Η θέα τριγύρω ήταν πανοραμική κι εντυπωσιακή!... Οι κορυφές στους απέναντι λόφους είχαν κρυφτεί μέσα στην ομίχλη. Στη βάση τους, λίγες εκατοντάδες μέτρα μακριά, διακρινόταν άλλο ένα κάστρο, που φαινόταν να βρίσκεται υπό συντήρηση...  

Περπατώντας προσεκτικά στο χιόνι κι αφήνοντας μόνο τα ίχνη μου πάνω του, επέστρεψα στο Κάστρο από την πίσω Πύλη του, και βρέθηκα στην ψηλότερη αυλή του. Από κει ανέβηκα τη φιδογυριστή σκάλα άλλα 4-5 επίπεδα, μέχρι το ψηλότερο δωμάτιο του Πύργου - που είναι ο μοναδικός αυτού του στυλ (Romanesque) στο Τυρόλο.

Εκεί με βρήκε και η Μαρία, που είχε ξεκινήσει την δική της εξερεύνηση μέσα απ' το Κάστρο. Κατεβήκαμε πάλι κάτω, και μετά από ένα διάλειμμα στη ζεστή τραπεζαρία για το απαραίτητο πρωινό, συνεχίσαμε την περιήγηση βγαίνοντας πάλι έξω, αυτή τη φορά ακολουθώντας το δρόμο περιμετρικά προς την αντίθετη πλευρά. Και προσπερνώντας το πολύ παλιό εστιατόριο που βρισκόταν εκεί, βρεθήκαμε δίπλα στην παγωμένη λίμνη. Η εικόνα του Κάστρου από αυτό το σημείο ήταν πραγματικά υποβλητική...

Λίγη ώρα αργότερα συναντηθήκαμε πάλι με τον οδηγό μας που είχε έρθει να μας παραλάβει για να μας μεταφέρει πίσω στο σταθμό του τρένου, στο Ίνσμπρουκ, εκεί απ' όπου δύο μέρες πριν είχε ξεκινήσει η περιήγησή μας στο Τυρόλο. Μια περιπέτεια είχε ολοκληρωθεί. Και μια άλλη ετοιμαζόταν να ξεκινήσει. Ο επόμενος σταθμός μας θα ήταν η Βενετία, όπου θα περνούσαμε ένα τετραήμερο ακολουθώντας ίχνη από κάποιους άλλους θρύλους κι εξερευνώντας τα μικρά "στοιχειωμένα" νησιά στη λιμνοθάλασσά της...

 
(ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ...)